Đầu tuýp, đầu socket hay đầu khẩu, một vài người còn gọi là đầu típ. Cơ bản nó hỗn tạp và tùy theo thói quen hay vùng miền khác nhau mà cục này được xướng tên lên khác nhau. Tất cả các tên gọi đều vay mượn của nước ngoài, duy chỉ có tên gọi đầu típ là Việt hóa từ ngữ âm của tên tiếng Tây. “Đầu khẩu” là từ Hán Việt, khẩu là cái miệng. Chắc do nó cạp vào con tán (con ốc hoặc đầu bulong) nên gọi như vậy.

Đầu tuýp, đầu socket, đầu khẩu

Dù là gọi như thế nào thì nó cũng nhắm đến tính hữu dụng và dễ nhớ. Cá nhân người viết bài này thì thích gọi cục này là socket hơn cả. Xuất phát từ phương Tây, socket được phát minh bởi người Mỹ từ những năm 1863, J.J. Richardson. Không chỉ socket mà Socket Wrenches hay Ratchet Socket Wrenches được ông J.J. Richardson phát minh và giữ quyền sáng chế Pat. No. 38,914. Sau đó được phát triển bởi người Đức và người Anh và bùng nổ trong ngành công nghiệp ô tô.

Đầu socket nguyên thủy có lỗ dạng hình vuông, nhằm dễ thao tác, dễ gắn vào đầu cần tự động (Reversible Ratchet). Trải qua hàng chục phát minh, cải tiến sau đó, đầu socket được cải biến và phân chia thành 2 đầu khác biệt. Sự khác biệt của hai đầu mang lại phạm vi áp dụng lớn hơn cho socket.

Đầu tuýp được chia thành 2 loại cơ bản, dựa trên mục đích sử dụng đó là Impact Socket và Hand Socket. Chúng khác nhau cơ bản ở lực xiết hay momen xoắn.

Loại Impact socket dùng cho các máy vặn ốc, tức là nó có khả năng chịu lực xiết lớn. Impact Socket luôn có màu đen, do được làm bời hợp kim Molypdenum, socket có độ dẻo hơn. Chịu xoắn tốt hơn và thường rất dày.

Hand Socket là loại dùng bằng tay, lực xiết nhỏ, thường có màu trắng, vật liệu bằng Chrome Vanadium và mạ Chrome. Lớp mạ Chrome ngoài cùng thường cứng, chịu lực mài mòn cao. Chỉ phù hợp với việc vặn bằng tay (chạy bằng cơm, nguyên thủy chạy bằng bánh mì). Với loại này nếu dùng với máy xiết ốc thì hỏng bét ngay, vì máy vặn có tốc độ cao, momen xoắn lớn sẽ làm lớp mạ bên ngoài và vật liệu bên trong choảng nhau. Đầu tiên là nó bong lớp mạ, sau đó là vỡ socket. Đây là điểm sai lầm thường gặp nhất ngoài thị trường. Nguyên nhân là không biết đặc tính kỹ thuật và vì nó RẺ hơn loại Impact Socket.

Trải qua cả trăm năm phát triển và ứng dụng thực tiễn trong sản xuất cũng như cuộc sống, ngày nay biến thể của đầu tuýp có đến hàng chục kiểu khác nhau. Mỗi kiểu phục vụ một mục đích đặc biệt nào đó. Trong khuôn khổ bài viết này, ta quan tấm đến những loại thông dụng nhất. Vậy nó được sản xuất như thế nào? Sao giữa hãng này và hãng kia khác nhau về giá thành lớn đến vậy?